NHÀ CHỒNG KIÊNG DUY NHẤT MỘT MÓN CANH — VÀ SỰ VÔ Ý CỦA TÔI KHIẾN CẢ NHÀ TAN NÁT
Làm dâu bảy năm, tôi chưa bao giờ nghĩ một món ăn lại có thể trở thành ranh giới khiến cuộc hôn nhân của mình rơi vào bế tắc. Một món canh hến – nghe thật bình thường, quá đỗi bình thường – nhưng với nhà chồng tôi, nó là cấm kỵ, là nỗi đau ngủ yên, là vết thương mà chỉ một vết chạm nhẹ cũng đủ khiến cả gia đình sụp đổ.
1. Bảy năm làm dâu – một điều kiêng kỵ duy nhất
Tôi về làm dâu khi hai vợ chồng còn nghèo, ở chung với bố mẹ anh trong căn nhà ngói ba gian cũ kỹ. Gia đình anh vốn kín đáo, sống tình cảm nhưng ít nói, mỗi người một tính, ít ai bộc lộ cảm xúc ra ngoài.
Ngày đầu về làm dâu, mẹ chồng chỉ dặn đúng một câu:
“Trong nhà tuyệt đối không nấu canh hến.”
Hết. Không giải thích. Không mở rộng. Không kể nguyên nhân.
Tôi hỏi lại:
“Có phải kiêng vì tâm linh hay gì không mẹ?”
Mẹ chỉ lắc đầu:
“Không phải để hỏi. Con nhớ là được.”
Đó là lần duy nhất bà hơi nghiêm giọng với tôi. Tôi cũng không tò mò thêm. Nhiều vùng kiêng một số món trong những ngày giỗ chạp, có gia đình thì kỵ riêng món gì đó vì quan niệm. Tôi tưởng cũng vậy. Một điều nhỏ nhặt như thế, ai lại đi moi móc lý do.
Những năm đầu, mọi thứ trôi qua êm đềm đến lạ. Tôi vẫn nghĩ mình là nàng dâu may mắn. Gia đình có phần nghiêm khắc, ít nói, nhưng không ai khó chịu với tôi. Chồng cũng đủ quan tâm, tuy đôi khi hơi lạnh lùng.
Rồi bố chồng tôi bị tai biến nhẹ. Lúc ấy tôi mới bắt đầu hiểu rằng một cơn gió thôi cũng có thể làm đổ một gia đình tưởng chừng vững chắc.
2. Khi bố chồng bắt đầu lẫn – căn nhà dần chìm vào bóng tối
Sau tai biến, bố chồng tôi trở nên lẫn. Hôm nhớ, hôm quên. Có hôm tỉnh táo đến mức đọc báo vanh vách, hôm khác lại nhầm tôi là bà hàng xóm bán rau. Nhiều đêm ông đi quanh nhà, vừa đi vừa gọi những cái tên lạ hoắc.
Mẹ chồng bảo:
“Chắc nhớ bạn bè thời xưa.”
Nhưng nhìn ánh mắt bà mỗi lần ông gọi một cái tên phụ nữ nào đó, tôi biết bà cũng không chắc.
Cuộc sống từ đó chậm lại, nặng nề hơn. Chồng tôi ít nói hơn trước. Mẹ chồng thì hay thở dài. Còn tôi… chỉ biết cố giữ bình yên trong căn nhà đầy âm khí buồn ấy.
3. Ngày tôi sơ ý mua hến
Mọi chuyện bắt đầu từ một chiều cuối tuần. Tôi đi làm về muộn, người mệt như rã ra. Trên đường, ghé qua chợ, thấy hàng hến sạch bày đẹp mắt – bất giác tôi nhớ đến mẹ mình.
Hồi nhỏ, mẹ hay nấu canh hến nấu khế, chỉ cần mùi hến xào bốc lên là hai chị em tôi chạy vào bếp vây quanh líu lo. Tôi thèm cái vị quê ấy da diết.
Tôi ngần ngại một chút.
“Nhà chồng kiêng hến… nhưng mình nấu riêng cho mình thì có sao đâu?”
Suốt bảy năm, tôi chưa từng đụng đến món đó. Lúc ấy tôi chỉ nghĩ đơn giản: gia đình không ăn thì mình nấu phần nhỏ, giấu vào tô riêng cũng được.
Tôi mua một bát hến, nhất quyết sẽ nấu đúng món mẹ hay làm.
Ai ngờ… chỉ một quyết định nhỏ ấy đã vô tình mở lại cánh cửa mà cả nhà đã đóng kín suốt mấy chục năm.
4. Bố chồng nhìn thấy nồi canh – và điều khủng khiếp xảy ra
Tôi vừa nấu xong. Mùi canh thơm đến nức lòng. Tôi bưng tô ra bàn thì bố chồng từ phòng bước ra.
Ông đứng khựng lại.
Ánh mắt ông trợn tròn, gương mặt tái đi như vừa nhìn thấy hồn ma.
Ông run rẩy:
“…Hà… Hà…?”
Tôi còn chưa kịp hiểu gì thì ông bước đến gần, đôi mắt đầy hoảng loạn và đau đớn. Ông gọi lại:
“Hà! Con… có phải con không?”
Tên đó… hoàn toàn xa lạ với tôi.
Sau này, tôi mới biết Hà chính là đứa con gái đầu lòng của ông bà, mất lúc tám tuổi vì sốc phản vệ sau khi ăn… chính món canh hến.
Tôi chết lặng.
Hóa ra, nhà chồng kiêng món ấy không phải mê tín, không phải phong tục, không phải cảm tính… mà là vì đứa bé chết trên tay bố chồng, khi ông chủ quan nghĩ nó chỉ dị ứng nhẹ. Chỉ vài phút chần chừ, ông vĩnh viễn mất đứa con mà ông yêu nhất.
Ngày ấy, ông từng quỳ trước cửa bệnh viện, đập đầu vào tường gào khóc. Sau tang lễ, cả nhà lặng lẽ cấm nhắc đến cái tên ấy. Mẹ chồng chẳng bao giờ còn nấu hến. Chồng tôi – lúc đó mới sáu tuổi – cũng bị cấm không được hỏi bất kỳ điều gì liên quan.
Và tôi – người duy nhất trong nhà không biết – lại chính là người nấu lại món ấy sau hơn 30 năm.
5. Cả nhà sụp đổ như domino
Tối hôm đó… bố chồng tôi ôm chặt tôi như gấp đôi, tay ông run run như muốn nắm lại quá khứ. Ông liên tục gọi tôi bằng tên đứa con gái đã chết.
Tôi hoảng sợ. Mẹ chồng thì khóc không ra tiếng. Bà gọi tên tôi, mong tôi hiểu, nhưng sự sợ hãi trong mắt bà như đang gào lên:
“Tại sao con lại nấu món ấy?”
Chồng tôi nhìn cảnh tượng đó, khuôn mặt anh như đổ sập. Anh nhìn tôi như thể tôi là người đã làm chết đứa bé 30 năm trước.
Tôi lí nhí:
“Con… con không biết. Con xin lỗi.”
Nhưng chẳng ai nghe thấy.
Bố chồng cả đêm không ngủ, ngồi ngoài bàn thờ nhìn tấm ảnh cũ, tay liên tục vuốt lên gương mặt bé gái đã mất. Thỉnh thoảng ông quay lại nhìn tôi, đôi mắt đẫm nước:
“Hà… con còn sống… con về nhà với bố rồi…”
Từng câu nói như dao cứa vào ngực tôi. Tôi không biết đứng đâu, ngồi đâu, để tay chân thế nào. Mỗi cử chỉ của tôi đều khiến mẹ chồng cứng người lại. Chồng tôi hết nhìn tôi rồi nhìn bố, rồi lại thở dài.
Đêm ấy, tôi đã khóc đến mức chỉ còn biết úp mặt vào tay áo để không ai nghe thấy.
6. Những ngày sau đó – tôi thành cái bóng trong nhà mình
Từ hôm đó, bố chồng gần như chìm hẳn vào cơn lẫn. Tinh thần ông tụt dốc không phanh. Ông chỉ nhận tôi là con gái đã mất, còn lại… quên sạch.
Mỗi khi tôi đi qua, ông nắm tay tôi giữ lại.
“Hà, đừng đi. Con đừng rời bố nữa.”
Tôi vừa thương, vừa sợ. Tôi đâu dám nói mình không phải “Hà”, sợ ông sốc thêm.
Mẹ chồng nhìn cảnh ấy đầu tiên là run rẩy, sau đó là né tránh. Bà nhìn tôi bằng ánh mắt vừa giận, vừa sợ, vừa đau. Bà không còn nói chuyện với tôi nhiều như trước, không còn gọi tôi vào bếp phụ.
Chồng tôi càng lúc càng xa cách. Anh không trách tôi một câu, nhưng sự im lặng ấy còn đau hơn mọi lời mắng mỏ.
Mỗi tối, anh nằm quay lưng. Tôi nằm bên cạnh, chỉ nghe tiếng thở dài dài lê thê của anh.
Anh từng nói:
“Ngày đó em chỉ cần hỏi một câu tại sao mẹ lại kiêng món hến… thì đã không xảy ra chuyện.”
Tôi không biết trả lời sao. Làm sao tôi có thể đi moi móc vết thương của người khác khi họ không muốn kể? Nhưng anh lại nhìn tôi như thể tôi cố tình.
Sau tất cả, tôi chợt hiểu:
có những bi kịch chỉ cần một khoảnh khắc vô tình là cũng đủ phá hủy mọi bình yên.
7. Cà phê đêm – lời nói của chồng khiến tôi rơi hẳn vào tuyệt vọng
Một đêm, khi bố chồng phát bệnh nặng, gọi tôi cả buổi, chồng tôi kéo tôi ra sân, đứng dưới bóng đèn vàng nhạt, anh nói:
“Anh biết em không cố ý. Nhưng anh mệt lắm rồi. Bố anh… mẹ anh… cả nhà anh… chỉ vì một món ăn mà hoảng loạn. Anh không chịu được mỗi lần nhìn bố nghĩ em là chị anh.”
Tôi run giọng:
“Em xin lỗi. Em biết mình sai. Nhưng em không cố ý…”
Anh gật đầu:
“Biết. Nhưng sai lầm vô ý vẫn là sai lầm.”
Tôi nghẹn. Tôi cảm giác mình trở thành kẻ ngoại lai trong chính ngôi nhà mà 7 năm qua tôi đã cố vun vén.
Tôi hỏi:
“Vậy anh muốn sao?”
Anh không trả lời. Chỉ bước vào nhà, bỏ mặc tôi đứng chơ vơ trong màn đêm.
Tôi biết… hôn nhân của tôi đã bắt đầu nứt từ giây phút đó.
8. Tình cờ nghe được bí mật – và tôi hiểu vì sao cả nhà im lặng
Một buổi sáng, mẹ chồng đưa bố ra sân ngồi tắm nắng. Tôi đi rửa bát thì nghe được cuộc nói nhỏ giữa bố mẹ chồng trong phòng.
Giọng mẹ chồng:
“Sao ông lại nhận nó là Hà? Con bé chết rồi… nó không thể về nữa…”
Giọng bố chồng khản đặc, đứt quãng:
“Tôi… tôi thấy nó giống… tôi xin lỗi… năm đó… tôi đưa muộn… nếu lúc ấy tôi đừng nghĩ nó chỉ… dị ứng nhẹ…”
Rồi ông bật khóc như một đứa trẻ.
Tôi đứng ngoài cửa mà tim mình như có ai bóp nghẹt. Lần đầu tiên tôi hiểu sâu đến thế:
tội lỗi của họ lớn đến mức họ cần chôn nó đi để sống tiếp.
Và người vô tình lật lại nấm mồ ấy… lại là tôi.
9. Đêm bố chồng bỏ nhà đi – và giọt nước tràn ly
Một đêm mưa lớn, bố chồng đột ngột biến mất. Cả nhà nháo nhào tìm. Chồng tôi chạy khắp làng gọi bố. Mẹ chồng ngồi bệt ngoài hiên, hoảng loạn, miệng lẩm bẩm:
“Lại là tại nó… phải có nguyên nhân thì ông mới bỏ đi…”
Tôi nghe câu đó mà tim như bị ai đâm.
Cuối cùng, gần 2 giờ sáng, người ta tìm thấy bố chồng tôi ở bãi đất sau nhà, nơi từng chôn cô con gái nhỏ hơn 30 năm trước. Ông ngồi đó, ôm tấm ảnh cũ, khóc như chưa từng khóc.
Ông thì thầm:
“Hà ơi… bố xin lỗi… bố không cứu được con…”
Tôi chứng kiến cảnh ấy và biết:
kể từ lúc tôi nấu nồi canh hến ấy, gia đình này không còn bình yên nữa.
Chồng tôi nhìn bố, rồi quay lại nhìn tôi, đôi mắt thất vọng đến u ám.
Đó là giọt nước tràn ly.
10. Khi sự im lặng trở thành án tử cho hôn nhân
Từ hôm đó, chồng tôi gần như không nói chuyện với tôi. Anh ngủ riêng. Ăn riêng. Đi làm về thì lảng tránh. Tôi muốn giải thích, muốn xin lỗi, muốn làm điều gì đó để bù đắp… nhưng tôi hiểu càng nói càng khiến anh khó chịu.
Một lần, tôi hỏi:
“Anh còn muốn sống cùng em không?”
Anh im lặng rất lâu rồi đáp:
“Em không có lỗi cố ý. Nhưng… em với gia đình anh… không còn có thể như trước nữa.”
Đó là cách nhẹ nhàng nhất để nói rằng:
anh muốn tôi đi.
Và tôi… cũng không còn đủ sức để ở lại.
11. Buổi sáng tôi rời khỏi nhà chồng
Tôi xếp đồ rất lâu. Mẹ chồng không nói giữ, cũng không đuổi. Bà chỉ đứng tựa cửa nhìn tôi bằng ánh mắt trộn lẫn giữa áy náy và sợ hãi – như thể tôi là cái bóng của quá khứ mà bà muốn quên nhưng không dám đuổi.
Bố chồng nhìn tôi, mỉm cười hiền lành:
“Hà… con đi đâu? Ở nhà với bố.”
Tôi bật khóc. Quỳ xuống ôm lấy tay ông:
“Bố… con không phải Hà… con xin lỗi…”
Nhưng ông không hiểu. Ông vuốt tóc tôi, giọng bình yên đến đau lòng:
“Hà ngoan. Ba mươi năm rồi… con mới về với bố…”
Tôi đứng dậy mà chân mềm nhũn.
Chồng tôi chỉ nói một câu:
“Khi nào ổn… anh sẽ liên lạc.”
Tôi không biết bao giờ là “ổn”.
Hay là… sẽ không bao giờ nữa.
12. Ở lại thì day dứt, rời đi thì thấy tàn nhẫn
Ngày rời đi, tôi mang theo một vali nhỏ và một trái tim nặng trĩu. Tôi không biết mình đúng hay sai. Không biết mình nên ở hay nên đi.
Nhưng tôi hiểu rằng:
Ở lại, tôi càng khiến họ đau.
Rời đi, tôi khiến chính mình đau.
Tôi đã mất tất cả chỉ vì một món ăn vô tình. Nhưng đó không phải lỗi của riêng tôi. Đó là hậu quả của một nỗi đau đã bị chôn giấu quá lâu. Và khi tôi vô tình khơi lại nó, cả gia đình ấy sụp đổ như một ngôi nhà được dựng lên bằng giấy.
13. Kết – Một cuộc hôn nhân tan vỡ vì một nồi canh hến
Giờ đây, tôi sống trong phòng trọ nhỏ giữa thành phố, mỗi tối nằm xuống vẫn nhớ ánh mắt của bố chồng gọi tên đứa con đã mất, nhớ dáng mẹ chồng thẫn thờ nhìn tôi, nhớ sự im lặng nặng nề của chồng.
Tôi không biết cuộc hôn nhân này có cứu vãn được không.
Không biết một ngày nào đó chồng tôi có tìm lại tôi không.
Không biết bố mẹ chồng có nguôi ngoai hay không.
Tôi chỉ biết một điều:
Một món canh – với người ngoài là chuyện tầm thường
nhưng với một gia đình – có thể là nỗi đau, là quá khứ, là vết cắt không được phép chạm vào.
Và chỉ vì một phút mệt mỏi, một giây nhớ quê hương…
Tôi mở toang vết thương ấy.
