SAU KHI THẤT NGHIỆP, TÔI ĐI ĂN MÌ
Tôi mất việc vào một buổi trưa trời nắng chói chang. Nói đúng hơn là bị “cắt giảm nhân sự đột xuất”. Một tờ giấy thông báo, vài câu xin lỗi máy móc, và tôi biến thành kẻ thất nghiệp sau ba năm cày cuốc như trâu.
Tôi rời công ty với cái ba lô nhẹ hẫng, bước chân thì nặng như đeo đá. Giữa dòng người hối hả, tôi chợt thấy mình bị tách khỏi thế giới – như thể mọi thứ vẫn chạy còn tôi thì đứng yên.
Tới chiều, cái bụng réo lên và tôi dạt vào một quán mì nhỏ trong con hẻm gần nhà. Quán cũ kỹ, bảng hiệu đã phai, mùi nước lèo thơm nhưng pha chút gì đó buồn buồn, giống tâm trạng tôi.
Tôi gọi một tô mì bình dân rồi ngồi im nhìn hơi nước bốc lên, mờ cả mắt kính.
Tôi đang nghĩ nên báo tin này cho mẹ thế nào thì phía sau bỗng có tiếng lục đục.
Một ông lão dáng người gầy, tóc bạc trắng, bước vào. Bộ quần áo cũ, cẩn thận, giày hơi mòn. Ông ngồi xuống bàn cạnh tôi, gọi một tô mì và một ly trà đá.
Giọng ông khá trầm, nhẹ nhưng rõ, kiểu người từng đọc nhiều hơn nói.
Nhưng khi ăn được nửa tô mì, ông bỗng vỗ túi áo, rồi túi quần, rồi mặt tái đi.
Chủ quán đang đứng gần đó, thấy thế liền nhíu mày.
– Gì vậy bác? – chị chủ hỏi.
Ông lão bối rối, mặt đỏ lên vì xấu hổ.
– Hình như tôi… quên mang ví. Tôi xin lỗi, tôi già rồi nên hay… hay quên…
Không đợi ông nói xong, một thanh niên bàn kế bên đã bật cười.
– Lại cái bài này. Không mang theo tiền mà cũng đi ăn ngoài hả bác?
Một người phụ nữ trung niên tặc lưỡi:
– Già rồi mà còn đi lừa đảo. Quán này nhỏ chứ không phải của bố anh đâu mà ăn quỵt.
Tôi quay sang nhìn ông. Ông lão run run, đôi tay gầy đặt trên đùi. Rõ ràng là ông xấu hổ thật, không phải kiểu giả vờ.
Giọng ông khẽ như sắp khóc:
– Tôi xin để lại đôi giày, ngày mai tôi quay lại trả…
– Trời ơi, ai lấy đôi giày rách của ông làm gì! – chị chủ quán cau có – Không trả tiền là quỵt rồi!
Không biết vì sao, nhưng lúc đó, tôi chợt thấy có cái gì nghẹn trong ngực. Có lẽ vì tôi vừa thất nghiệp, vừa nếm cảm giác bất lực, nên nhìn thấy người khác khổ tôi lại… chịu không nổi.
Tôi đứng dậy, móc ví ra:
– Để con trả cho ông.
Cả quán quay lại nhìn tôi.
– Hả? – một người nói – Cậu thất nghiệp đúng không? Không ai đi ăn một mình buồn thúi như vậy trừ người mất việc. Rồi còn bao đồng gì chứ?
Tôi không để tâm. Đếm hai tờ 100 nghìn đưa cho chị chủ.
– Tính cho con luôn.
Chị chủ chép miệng:
– Cậu đúng là dại thật. Người ta lừa mà cũng tin.
Ông lão nhìn tôi, đôi mắt đầy xúc động.
– Cậu… cậu tốt quá. Tôi không nghĩ còn ai tin một ông lão lẩm cẩm như tôi.
– Không sao đâu bác. Lần sau cẩn thận hơn là được.
Quán lại xầm xì.
– Thời buổi này tốt kiểu đó là tự làm khổ mình.
– Thất nghiệp mà còn thích làm người hùng.
Tôi nghe hết nhưng không phản ứng. Không hiểu sao tôi cảm thấy bình thản. Gần như… nhẹ nhàng hơn lúc mới bước vào quán.
Ông lão chống gậy đứng dậy, khom người cúi chào tôi.
– Cảm ơn cậu. Cảm ơn cậu nhiều lắm.
Ông định đi, nhưng khi đến cửa, ông bất ngờ quay lại.
Ông nhìn tôi một lúc lâu, ánh mắt sâu như xuyên qua cả lớp buồn của tôi.
Rồi ông nói một câu khiến tôi đứng sững:
– Đừng sợ bắt đầu lại, cậu trai. Đôi khi mất việc chỉ là cách đời trao cho cậu một đường khác tốt hơn. Chỉ người còn tử tế giữa lúc khó khăn, mới gặp được những ngã rẽ đẹp nhất.
Tôi hơi giật mình. Rõ ràng ông không hề biết tôi vừa thất nghiệp… hay ông biết?
Nhưng ông nói xong thì quay lưng đi chậm rãi. Tôi chỉ kịp nhìn thấy dáng ông khuất vào con hẻm, rồi biến mất.
Tôi trở về phòng trọ, nằm dài ra giường. Câu nói của ông lão cứ vang trong đầu.
“Chỉ người còn tử tế giữa lúc khó khăn mới gặp được những ngã rẽ đẹp nhất.”
Buổi tối, tôi đăng nhập lại email để kiểm tra mấy giấy tờ liên quan việc nghỉ việc.
Nhưng tôi sững lại khi thấy một email mới gửi từ mười phút trước:
“Thư mời phỏng vấn – Công ty NDT Solutions”
Tôi không hề nộp đơn vào công ty này.
Tôi mở thư. Trong đó ghi rất rõ:
“Thông qua sự giới thiệu của Chủ tịch Danh dự – ông Lâm Văn Hạo, chúng tôi kính mời bạn đến tham gia vòng phỏng vấn đặc cách…”
Tôi nhíu mày.
Ông Lâm Văn Hạo… là ai?
Tôi google tên đó. Và toàn thân tôi lập tức lạnh đi:
Ông Lâm Văn Hạo – nguyên Chủ tịch sáng lập Tập đoàn NDT, một trong những tập đoàn công nghệ lớn nhất miền Nam. Vừa mới nghỉ hưu cách đây ba tháng để điều trị sức khỏe.
Tôi kéo xuống xem hình.
Và tim tôi gần như ngừng đập.
Đó là ông lão tôi vừa trả tiền mì.
Tôi run tay phóng to tấm hình: mái tóc bạc, đôi mắt sâu, dáng người gầy – tất cả đều giống hệt.
Tôi ngồi lặng người, lâu đến mức không biết trời đã về khuya.
Sáng hôm sau, tôi mang bộ đồ chỉn chu nhất đến trụ sở NDT Solutions. Người thư ký dẫn tôi lên tầng 12, một phòng họp kính sạch bóng.
Khi cửa mở, tôi thấy ông lão hôm qua đang ngồi đó, mặc sơ mi trắng và khoác áo len mỏng.
Ông nhìn tôi, mỉm cười hiền.
– Chào cậu. Chúng ta gặp lại rồi.
Tôi lắp bắp không thành tiếng.
– B… Bác… bác là…?
– Ừ, tôi chính là người hôm qua quên mang ví. – ông cười – Tôi cũng thật sự hay quên. Nhưng điều tôi không bao giờ quên được… là cách một người đối xử với người yếu thế.
Tôi đứng chết lặng.
Ông gật nhẹ:
– Tôi tình cờ ngồi gần cậu trước khi cậu vào quán. Tôi nghe cậu gọi điện nói chuyện với mẹ… nghe giọng cậu cố tỏ ra bình thường dù rất buồn. Tôi già rồi nhưng tôi hiểu ánh mắt người vừa mất việc.
– Và tôi muốn nhìn xem… trong lúc mình khó khăn, cậu đối xử với người khác thế nào.
Tôi gần như không dám thở.
Ông nhìn tôi thật lâu rồi nói:
– Cậu đã chọn tử tế. Không phải vì dư dả mà vì cậu vẫn giữ được trái tim mình. NDT luôn cần những người như vậy.
Ông đẩy hồ sơ về phía tôi.
– Tôi không hứa sẽ cho cậu vị trí cao. Nhưng tôi chắc chắn… cậu xứng đáng được trao một cơ hội mới.
Tôi cúi đầu, không giấu được sự xúc động.
Ông lão mỉm cười hiền, câu nói cuối cùng của ông làm tôi nhớ đến cả đời:
– Người ta có thể chê cậu dại. Nhưng cậu biết không? Kẻ thật sự dại là kẻ không dám tốt với ai khi mình nghèo khó.
Hai tháng sau, tôi trở thành nhân viên chính thức của công ty.
Thu nhập ổn định trở lại, thậm chí tốt hơn công việc cũ. Tôi mua một đôi giày mới và mang đến nhà ông để tặng, gọi là kỷ niệm ngày đầu gặp nhau.
Ông cười, bảo:
– Cậu giúp tôi một bữa mì, tôi giúp cậu một lối rẽ. Vậy là hòa. Đừng gọi đó là ơn.
Rồi ông nói câu cuối khiến tôi nhớ mãi:
– Lòng tốt không phải để nhận lại, mà để giữ cho ta không biến thành người như đám đông hôm ấy.
Tôi chợt hiểu: đôi khi 200 nghìn không phải để mua một tô mì… mà để mua lại niềm tin vào chính mình.
Và đúng như ông nói:
Những ngã rẽ đẹp nhất chỉ xuất hiện với người vẫn tử tế, dù cuộc đời có đẩy họ xuống tận đáy.
