Buổi sáng hôm cưới, trời tạnh mưa rất đúng lúc, như ai đó rút êm một tấm rèm nước. Sân nhà hàng còn ẩm, mùi vôi mới và mùi lá cau trộn vào nhau. Tôi ngồi trước gương, cô thợ trang điểm bảo: “Chị Hạ da đẹp quá, không cần che khuyết điểm đâu.” Tôi cười, nói đùa: “Do rửa tay nhiều đó em.” Cô ấy không hiểu, vì đôi bàn tay của tôi quả đúng là… trắng. Trắng bệch theo nghĩa đen: những đốt ngón tay sạm rửa cồn nhiều, lòng bàn tay căng mỏng, bột găng cao su dính lại thành những mảng li ti. Người ta gọi “tay trắng” để nói nghèo khó; còn với tôi, “tay trắng” là thứ tôi đã tập để chạm vào da thịt người khác mà không run.
Họ bên nhà chồng đến rất đúng giờ. Nói “đúng giờ” tức là đi trước lịch mười lăm phút. Những chiếc váy dạ hội, những vạt vest thẳng như thước kẻ, những ánh mắt đi qua, đứng lại ở chiếc váy cưới thuê của tôi lâu hơn một nhịp rồi di chuyển tiếp.
Tôi đứng cạnh Minh—chồng sắp cưới—ở cửa xoay, đón từng cái bắt tay và lời chúc. Mẹ Minh, bà Thanh, đẹp kiểu người phụ nữ đã biết cách ngẩng cằm cả đời. Bà không nhìn thẳng vào mắt tôi, chỉ nhìn hai bàn tay tôi khép trước bụng, rồi nhìn ra xa, nói một câu nhẹ như đặt tách trà:
— Nhà cô có cái gì… ngoài đôi bàn tay trắng?
Câu nói rơi xuống nền gạch, không vỡ, nhưng bắn những tia nhỏ. Người chị họ đứng sau bà bật cười, bảo: “Ý mẹ nó là con Hạ cần cố gắng nhen.” Một cô em dâu chêm: “May là cũng biết chọn bộ váy kín đáo.” Tôi nghe mọi âm cuối kéo dài, như những đường kim cố tình xỏ lệch. Minh siết tay tôi. Tôi bảo nhỏ: “Không sao.”
Mẹ tôi lúng túng bước tới, dúi vào tay bà Thanh một gói lụa: “Quà quê, mứt gừng con gái tôi tự rim.” Bà Thanh không nhận, nhìn sang người giúp việc: “Cô cầm.” Rồi bà trở lại với các vị khách, giọng hồ hởi tròn vành: “Nhà sui bên kia hiền lắm, mỗi tội… tay trắng.”
Tôi rút tay khỏi tay Minh, đỡ mẹ vào ghế. Mẹ bảo: “Thôi nào, con. Mình cưới là để bắt đầu ban ngày.” Tôi gật. Thực ra, ban ngày đôi khi sáng quá, khiến người ta nheo mắt mà không nhìn rõ.
Tiệc bắt đầu. Đèn vàng rải xuống những dãy bàn chữ U, ly thủy tinh dựng như một đội lính nhỏ. MC nói những câu quen thuộc, đám trẻ con chạy theo nhau, nhạc sống chơi bản bolero lặng. Tôi mỉm cười, đếm hơi thở. Vòm ngực bó trong áo cưới khiến tôi phải thở hẹp, từng đợt.
Đến lúc hai họ nâng ly, bà Thanh đứng lên, nói vào micro:
— Hôm nay vui lắm, nhà trai tụi tôi mừng có dâu hiền. Tôi chỉ mong… à, chỉ mong nhà sui bên kia từ nay cố gắng, chứ nhà cô… có cái gì ngoài đôi bàn tay trắng, phải không?
Cả hội trường ồ lên một nhịp rất khẽ—tiếng ồ khép miệng. Người già ho một tiếng, người trẻ cười tủm. Mẹ tôi bối rối, tay chắp vào nhau như cầu nguyện, môi run. Minh định giơ tay đỡ lời, tôi chạm một ngón vào cổ tay anh: “Để em.”
Tôi cầm micro, giọng không to, cũng không rung:
— Dạ, đúng là con chỉ có đôi bàn tay trắng. Nhưng là để làm việc. Con mong sau này… sẽ dùng nó để nấu cơm cho ba mẹ, giặt khăn cho mẹ, và bưng bát cháo cho ba.
Bà Thanh nhếch mép, định nói thêm, thì… ông Quảng—ba Minh—đang ngồi cạnh bà, bỗng chộp tay vào ngực trái, mặt tái đi như bị ai rút hết màu. Ly rượu trong tay ông rơi xuống thảm, tiếng vỡ nghẹn lại trong tiếng nhạc.
Ông há miệng như người đang chìm, hơi thở dần bị cắt quãng. Trán ông rịn mồ hôi lạnh. Nếp cổ áo vest rung lên. Ông đưa tay, như muốn bấu vào mép bàn, rồi trượt xuống.
— Ba! — Minh hét.
Tiếng “ba” như một lưỡi dao xé rách lớp decor lộng lẫy. Mọi người xúm lại, những tay áo dồn dập, những tiếng gọi tên lẫn lộn. Ai đó hét “gọi 115!”. Ai đó khác bảo “nới cà vạt ra!”. Người phục vụ run, làm rơi cả khay thìa.
Tôi đặt micro xuống, bước nhanh, gần như chạy. Tôi quỳ bên cạnh ông Quảng, tay phải đặt lên động mạch cảnh, tay trái kéo ngay chiếc ghế đằng sau cho thoáng. Nhịp mạch nhanh, hỗn loạn, huyết áp sụt. Da trán lạnh, lưng áo ướt. Cơn đau thắt ngực điển hình. Tôi ngước lên:
— Minh, tháo cà vạt của ba! Chú kia, mở cửa sảnh, xin không khí!
— Anh bảo bếp lấy ngay cho em hai viên aspirin, nếu có nitroglycerin ngậm dưới lưỡi một viên.
— Em của ban điều phối gọi 115, nói: nam 62 tuổi, đau ngực trái dữ dội, vã mồ hôi, nghi nhồi máu cơ tim, tụt huyết áp, địa chỉ…
— Tất cả mọi người lùi ra dùm, đừng vây!
Giọng tôi tự nhiên trở lại thói quen chỉ đạo trên tuyến: mệnh lệnh ngắn, rõ, không nài nỉ. Người ta thường nghe theo giọng như vậy, kể cả khi không biết tôi là ai.
Bà Thanh nhìn tôi ngỡ ngàng, như lần đầu nhận ra tiếng của một người thật đằng sau lớp voan cô dâu.
Aspirin đưa tới. Tôi bẻ nửa viên nitro, đẩy thuốc xuống dưới lưỡi ông, giữ đầu ông hơi nâng. Ông rên khẽ, hai tay co quắp. Tôi nới cúc áo thứ hai để ông dễ thở hơn. Mạch trượt thêm. Tôi nghe tiếng chân chạy rầm rập ngoài cửa, tiếng còi xe cứu thương chưa đến nhưng hơi lạnh đã vào.
Ông Quảng chớp mắt, rồi mắt… lịm, mạch đập trượt sang một khoảng im. Tôi đặt tay lên xương ức, nhìn Minh:
— Ngưng thở! Chuẩn bị ép tim!
— Hạ… — Minh thảng thốt.
— Tin em.
Tôi chồng hai bàn tay lên nhau, đặt đúng vị trí giữa xương ức, đếm một, hai, ba… Nền thảm êm khiến lực ép chưa đủ, tôi bảo người phục vụ lót tấm ván dưới lưng ông. Lồng ngực nhún theo nhịp tay tôi, ấn sâu năm centimet, thả hết để tim hồi đầy. Tôi đếm 30 nén, rồi thổi hai nhịp, che khăn mỏng, nghiêng đầu nạn nhân đúng góc. Mùi cologne trộn với mùi mồ hôi, mùi rượu vương trong không khí. Những ngày trực đêm trong phòng cấp cứu bao năm bỗng tràn về qua các đốt ngón tay.
— AED đâu? — tôi hỏi về phía quản lý nhà hàng — Có máy khử rung không?
May thay, nhà hàng có. Một nhân viên lao vào với chiếc hộp màu vàng. Tôi giựt miếng băng niêm, dán hai điện cực đúng vị trí, bật máy. Giọng máy nữ lạnh lùng: “Phân tích nhịp tim. Đang sạc. Lùi ra khỏi bệnh nhân.” Tôi nhấc tay, đẩy mọi người lùi khỏi, nhìn màn hình—rung thất. Máy báo “Sốc điện.” Tôi nhấn. Người ông khẽ nảy. Tôi quay lại ép tiếp. Mất khoảng ba mươi giây tôi thấy nhịp mạch trở lại—yếu nhưng đều. Tôi ngước nhìn Minh:
— Ổn hơn rồi. Xe 115 tới chưa?
— Sắp tới!
Ông Quảng hé mắt, hơi thở rít. Tôi cúi sát, nói chậm:
— Chú ơi, cháu là Hạ. Chú nghe cháu nói nhen. Chú cố thở, qua được cơn này rồi chú sẽ còn mắng cháu nhiều lắm.
Ông hơi gật. Một giọt nước từ khóe mắt ông trào ra. Tôi cầm tay ông—bàn tay có những vết sần của người đàn ông đã từng khuân vác để dựng nên công ty—bảo: “Cắn nhẹ viên này, đừng nuốt vội.” Ông nghe theo.
Tiếng còi 115 rạch không khí. Cánh cửa sảnh bật mở. Hai điều dưỡng cấp cứu đẩy cáng vào, theo sau là bác sĩ tua trực—đồng nghiệp của tôi—mắt sững lại:
— Bác sĩ Hạ?
Như thể có ai bật đèn rất sáng trong mắt cả hội trường. Cái tên ấy—tên thật của tôi ở bệnh viện—lớn hơn chiếc váy cưới, liền khỏi cần giới thiệu.
— Nhờ em chuyển nhanh. Nhồi máu cơ tim thành trước, nghi tắc LAD, huyết áp đang lên lại. — Tôi báo, ngắn gọn.
— Chị gắn sẵn đường truyền rồi chứ? — điều dưỡng hỏi.
— Rồi. Tĩnh mạch ngoại vi, cánh tay trái.
Tôi cùng họ nâng ông lên cáng. Minh đi sát bên, tay run. Bà Thanh bỗng níu áo tôi:
— Cô… cô là ai?
— Con dâu của mẹ. — Tôi nhìn thẳng. — Và là bác sĩ cấp cứu ở bệnh viện thành phố. Con làm ca đêm nhiều nên ít khi… lộ mặt.
Nói xong, tôi cùng xe 115 chạy. Tiệc cưới bỏ lại phía sau, phông chữ “Hạnh phúc” lắc lư trong gió như một câu chữ chưa đặt đúng chỗ.
Ở phòng can thiệp tim mạch, mọi thứ diễn ra như tập. Tôi không trực ca đó, nhưng tôi đứng ngoài cửa kính, phối hợp với ê-kíp. Họ đặt stent, mở thông mạch vành trước xuống. Chỉ số men tim bắt đầu hạ. Huyết áp lên lại. Ông Quảng qua khỏi cửa hẹp giữa đêm và ngày.
Khi ông được chuyển vào hồi sức, Minh ôm tôi, nói một câu rất nhỏ:
— Cảm ơn em.
— Đừng cảm ơn trong bệnh viện. — Tôi bật cười. — Ra khỏi đây hãy cảm ơn. Ở đây cảm ơn dễ… trôi.
Bà Thanh đứng cách đó hai mét, không bước nổi. Bà nhìn tôi như nhìn một món đồ vốn tưởng là nhựa mà hóa ra là gỗ thịt. Bà tiến lại, khẽ khàng:
— Chị… xin lỗi.
Tôi tháo găng, rửa tay, thứ nước rửa màu lục mát lạnh chảy qua kẽ ngón tay, trôi đi những mảnh vụn của một buổi tiệc. Tôi nhớ câu: “Nhà cô có cái gì ngoài đôi bàn tay trắng?” và bỗng… thương câu ấy. Bởi trong đó có sự nông nổi của lòng người khi đứng trước những thứ họ chưa biết.
— Mẹ đừng xin lỗi trong bệnh viện.** — Tôi quay qua bà, mượn lại cái lối nói luôn tiết kiệm lời. — Ra ngoài hẵng xin. Ở đây xin lỗi cũng dễ… trôi.
Bà cười gượng, môi run. Những đường kẻ tự tin trên khuôn mặt bà chợt nhòe.
Đêm. Bệnh viện yên lặng theo kiểu thành phố: vẫn có tiếng bánh xe cáng lăn, tiếng máy bíp, tiếng dép nhựa sâu thẳm trên sàn. Tôi vào khoang nghỉ bác sĩ, gối đầu lên tay, thiếp đi mười phút. Khi tỉnh dậy, điện thoại sáng màn hình: mẹ nhắn tin “Con đừng để lạnh. Má con coi live stream đám cưới nãy giờ, thấy con… cứu người mà run quá.” Tôi bật cười khẽ. Mẹ làm gì cũng run, chỉ mỗi chuyện thương tôi là không.
Sáng hôm sau, bác sĩ điều trị báo tin: “Ổn rồi. Thần kinh tốt, cơ tim bảo tồn được nhiều.” Tôi thở ra, như đặt được một chiếc ghế vào đúng góc nhà. Trưa, người của nhà hàng gọi Minh: “Tiệc hôm qua… lỡ dở, chúng tôi xin hoàn một phần và tặng hai vợ chồng một bữa tối khác.” Tôi bảo: “Cho nhân viên bệnh viện đi. Hôm qua ai cũng đói.”
Chiều, chúng tôi quay lại nhà hàng lấy đồ. Họ hàng nhà chồng ngồi lặng. Không ai còn nhắc đến mứt gừng. Không ai còn thao thao về “tay trắng”. Tôi bước qua sảnh, nghe một bác chú nói nhỏ: “Con bé ấy là bác sĩ đó, trời đất. Mà nó giấu hay ghê.” Một người khác đáp: “Giấu gì… tụi mình không hỏi thì thôi.”
Bà Thanh đón tôi ở cửa. Bà bước chậm, như người tập đi trên một mặt đất mới. Bà nói:
— Mẹ… xin lỗi.
— Vâng. — Tôi đáp, ngắn.
Bà tưởng tôi lạnh. Thực ra, cái “vâng” ấy là để chấp nhận, để đóng nắp một chiếc hòm mà hôm qua tôi lỡ mở. Bà thở dài, rồi bất ngờ nắm tay tôi, bàn tay bà ấm hơn tôi tưởng:
— Mẹ… ngu. Mẹ nghĩ con nghèo là… tay trắng. Ai ngờ…
— Con cũng tay trắng mà mẹ. — Tôi nhún vai. — Chỉ là… đôi tay này đã chạm nhiều sinh mệnh. Nó mới trắng thế.
Bà cúi đầu. Đó là lần đầu tiên tôi thấy bà cúi đầu với tôi mà không sợ ai nhìn thấy.
Chúng tôi dời lịch rước dâu “trong tâm tưởng” sang một ngày khác, không rượu, không nhạc, chỉ đi ăn bát phở tái gầu dưới chân cầu. Ông Quảng xuất viện sau hai tuần, lưng thẳng hơn trước, cười hay mím môi—như cười bằng tim vừa mổ.
Hôm ông về nhà, chúng tôi tới thắp hương cho ông bà tổ tiên, bàn thờ nghi ngút khói, bông cúc trắng đứng một hàng hiền hậu. Ông đặt tay lên vai tôi:
— Con làm ơn… đưa ba đến tái khám đúng hẹn. Ba… sợ bệnh viện lắm.
— Vâng, nhưng lần này ba đừng trốn. — Tôi nháy mắt.
Bà Thanh mắng yêu: “Ông nói năng gì kỳ.” Rồi bà quay sang tôi, đặt lên bàn một bọc lụa: “Mứt gừng mẹ rim thử. Ngọt hơn hay gắt hơn của… mẹ con thì con bảo thật.” Bà nói xong, cười tự trào. Tôi mở ra, miếng gừng cắt đều, sợi chỉ đường bám lấp lánh. Mẹ tôi gật gù: “Ngon. Nhưng rim chưa tới lửa lắm.” Cả hai bà mẹ cùng cười. Cười theo kiểu người đã biết đánh lửa đúng bếp.
Một tối, Minh và tôi đi dạo qua hồ. Gió làm mấy tàu lá bàng lật mặt. Minh hỏi:
— Sao em không nói sớm với mẹ là em làm bác sĩ?
— Nói sớm để làm gì? — Tôi đá mũi giày vào viên sỏi. — Để được quý theo cái nghề? Hay để nín nhịn theo cái nghề? Em muốn người ta khó chịu vì em là Hạ, không phải vì em là bác sĩ.
— Em sợ người ta… trục lợi?
— Em sợ người ta đau lòng. — Tôi nhìn mặt nước—một mặt gương nhăn. — Ở bệnh viện, em đã từng từ chối một “VIP” đòi chen giường. Bà ấy là… người thân của ba. Em không nhận, vì còn bao nhiêu người chờ. Bữa đó, bà… chửi. Nếu hôm nay em nói em là bác sĩ, mẹ lại nhớ chuyện cũ, đôi bàn tay em sẽ không còn trắng. Em muốn giữ chút gì đó… để chạm vào mọi người mà không vướng.
Minh im. Anh siết tay tôi, sưởi ấm đôi bàn tay đã quen lạnh cồn rửa sát khuẩn.
— Cảm ơn em đã cứu ba. Nhưng… — Anh nhìn tôi — điều anh mừng nhất là tối qua, em cứu cả… chữ ‘tay trắng’.
Tôi bật cười. Ừ, có những chữ, nếu không cứu đúng lúc, sẽ chết oan.
Đám cưới của chúng tôi không có lại. Nhưng hôn nhân thì có, và nó bắt đầu bằng những điều trần tục: rửa chén, giặt thảm, hâm lại đồ ăn đêm hôm ấy cho nhân viên bảo vệ bệnh viện. Bà Thanh thỉnh thoảng gọi rủ tôi đi chợ: “Bác sĩ ơi, đi chợ nấu món tim heo hấp gừng cho ba con.” Tôi chọc: “Con đổi tên món: tim heo hồi sinh.” Bà mắng: “Con gái gì nói năng.” Nhưng bà cười lớn, mắt nhăn, móc ví trả tiền không kì kèo.
Một bữa, bà nhìn tôi lâu, nói:
— Hôm ấy… nếu con không có mặt… mẹ không biết sống sao. Mẹ xin lỗi con một lần nữa, dù con bảo đừng xin trong bệnh viện. Đây là chợ, chắc… không trôi.
— Không trôi. — Tôi gật.
Bà nắm tay tôi. Bàn tay bà nóng. Bàn tay tôi, vẫn trắng.
Cái kết bất ngờ của câu chuyện này, nếu người ngoài muốn nghe, sẽ là: “Cô dâu nghèo bị khinh miệt bỗng lộ diện là bác sĩ nổi tiếng.” Nhưng với tôi, cái bất ngờ nằm chỗ khác: đôi bàn tay trắng—một câu từng dùng để hạ nhục—hoá ra là thứ tôi mang theo để nâng một người cha qua cơn bạo bệnh, để kéo một người mẹ khỏi cái hố kiêu căng. Và cũng là thứ giúp tôi đặt lại cái thìa xuống đúng chỗ sau bữa ăn: không quá mạnh để làm vỡ sứ, không quá nhẹ để trượt ra ngoài bàn.
Đêm cuối cùng trước khi ông Quảng tái khám, tôi ngồi trong phòng khách, cắt mứt gừng với bà Thanh. Bà cầm dao không đều, mảnh gừng lúc dày lúc mỏng. Tôi đưa tay chỉnh, bà cốc nhẹ tay tôi: “Đừng lúc nào cũng đỡ người ta. Cứ để mẹ tự cắt.” Tôi rút tay lại, cười. Mẹ tôi ghé tai tôi nói nhỏ: “Bây giờ mới… đúng là sui gia.”
Tôi nhìn đôi bàn tay mình dưới ánh đèn vàng: những mạch xanh lờ mờ, những dấu hằn của bột cao su, những vết sẹo nhỏ cắt phải dao mổ. Tôi nghĩ, nếu mai này ai đó lại hỏi: “Nhà cô có cái gì ngoài đôi bàn tay trắng?”, tôi sẽ bảo: “Có chứ. Có một trái tim biết nhỏ lại đúng lúc, để bàn tay đủ rộng mà nâng người.”
Bên ngoài, trời rớt vài hạt mưa nhỏ, như ai đó nếm thử nước trước khi đổ cả thau. Tôi đẩy cửa, hít một hơi dài. Thành phố rửa mặt xong, mùi cồn nhẹ, mùi gừng ngòn ngọt. Minh từ bếp bước ra, hỏi: “Mai em đi với ba mấy giờ?” Tôi đáp: “Sáu rưỡi. Sớm một chút, kẹt xe.”
— Bác sĩ Hạ, mời chị ngủ sớm. — Minh nghiêm giọng.
— Vâng, người nhà bệnh nhân. — Tôi bông đùa.
Tôi tắt đèn, sờ lên mặt bàn, cảm thấy một vệt dính đường mứt. Lau đi bằng khăn ấm. Bàn tay tôi, trắng hơn dưới ánh tối, chạm vào thứ gì cũng muốn nó bớt gồ ghề một chút. Ở đâu đó, có tiếng còi 115 xé khuya. Tôi nắm tay Minh. Tim chúng tôi, may thay, đập đều. Và đáng mừng là, không có ai hỏi… nhà tôi có gì ngoài đôi bàn tay trắng nữa. Vì họ đã thấy: đôi bàn tay ấy đủ để giữ một buổi tối khỏi bị vỡ.
