Tôi tên Lan, 28 tuổi, lấy chồng từ Sài Gòn về Thanh Hóa cách đây ba năm. Chồng tôi, anh Minh, là kỹ sư xây dựng, cao hiền, hiền lành, gia đình cũng giả. Lấy anh, tôi tưởng cuộc đời mình như mơ: nhà chồng rộng mở rộng thang ven sông Mã, mẹ chồng hiền từ, không màu mè son phấn. “Yên ấm rồi em ơi,” anh hay thì thầm mỗi tối. Tôi gật đầu, hạnh phúc ngập tràn, nhất là khi cái đầu lòng vừa được ba tháng.
Nhưng rồi, ngày giỗ ông cố –tiếp tục “giỗ ba đời chung mâm” của nhà chồng – mọi thứ đảo lộn. Tục này lạ lùng, chỉ nhà anh Minh mới giữ: ba đời – ông cố, ông nội, bố chồng – giỗ chung một mâm, không tách riêng. Mẹ chồng bảo: “Để linh hồn ba đời bò quần, không ai cô đơn dưới vàng.” Tôi cười trừ, nghĩ chỉ là mê tín làng quê. Sáng hôm nay, tất cả các nhà tiêu chuẩn đã được bật. Tôi mang thai nên được giao việc nhẹ nhàng: lên món ăn trên bàn thờ gỗ lim cổ kính, cao quá đầu người.
Mâm bão hòa: Xôi gà, nem rán, cá kho tộ, canh măng đắng – đủ ba món tượng trưng ba đời. Anh Minh bưng khay bát đũa, mẹ chồng hoa hương, bố chồng hồng hào khấn vái. Tôi quỳ bên bàn, tay chạy xếp bát. Một chút… hí hí hí – tiếng cười con nít vang lên, lanh lảnh, từ dưới thấp bàn ! Tim tôi nhắc lại. Nhà vắng hoe, con mèo hoang còn nằm ngủ ngoài sân. “Ai đấy?” tôi đã gắn bó. Cả nhà im bặt, quay lại nhìn tôi như nhìn ma.
“Em nghe nhầm rồi,” anh Minh cười cười, mặt tái mét. Mẹ chồng khankhấn to hơn: “Ba đời phù hộ, con cháu yên ấm!” Tôi đi xuống nhìn phía dưới bàn – tối om, bụi bám đầy. Rồi… lộc cột – một chiếc bát sứ trắng tự động lăn ra, chậm rãi, buông thẳng về phía chân tôi! Không ai chạm vào, tôi thề! Nó dừng lại mũi giày, ngược lại, như được mời. Tiếng cười lại tăng lên: hí hí hí , gần hơn, như trẻ con nghịch nghịch ngay sau Gothic chân.
Cao hứng nổ khi tôi hét lên, ngã ngửa. Mẹ chồng lao tới, tay chạy cầm Chiếc bát: “Trời ơi, bát của cụ cố!” Bên trong úp, giải chữ nhỏ xíu: “Minh – con trai út” . Anh minh mặt cắt không còn tủy, gắn bắp: “Em… em đừng sợ.” Nhưng tôi đã nhìn thấy – dưới gầm bàn, một bóng trắng nhẹ qua, hình dáng bé nhỏ, tay cầm… Chiếc bát y tinh!
Cả nhà loạn, tiệc tùng. Đêm ấy, tôi không ngủ, ôm bầu run run. Anh Minh thú nhận: “Nhà anh có bí mật. Tục ‘giỗ ba đời’ không phải để bin quần… mà để giữ linh hồn .” Hóa ra, ba đời nhà chồng đều chết yểu vì “taiu”: ông cố bị đánh lúc 25, ông nội chuồn nước lúc 28, bố chồng tai nạn xe lúc 30. Tất cả đều có con trai út tên Minh – và đều không có con đầu lòng sống !
Cú twist cực mạnh: Sáng hôm sau, tôi lén lục hộp kỷ niệm cũ của mẹ chồng. Bên trong, không phải ảnh gia đình… mà là ba tấm ảnh sinh nhật của ba cậu bé sơ sinh, tên Lan Minh , chết không cách đây đúng 30-25-3 năm! Cậu út nhà chồng… không phải anh Minh của tôi! Anh Minh thật sự đã chết không từ nhỏ. Người chồng tôi lấy là linh hồn cậu út đời thứ ba , được “giỗ chung mâm” để sống lại qua thân xác anh họ xa! Cười con nít? Đó là linh hồn anh Minh thật, nghịch nghịch dưới bàn, lăn bát mời tôi gia nhập – vì thai nhi trong bụng tôi… chính là Lan Minh đời thứ tư , định mệnh phải chết non để tiếp tục tiếp tục!
Tôi chạy trốn khỏi nhà lúc nửa đêm, bụng đau quặn. Giờ tôi sống lang thang Sài Gòn, không lăn sinh con. Nhưng mỗi đêm, tiếng cười con nít vẫn vang vọng: hí hí hí… , và Bát Bát… nó lăn theo tôi, khắp nơi. Yên ấm ư? Đó chỉ là bữa ba đời… đang chờ tôi lên!
