Ở vùng quê ven sông Hậu, nơi những con đường đất vẫn còn mòn vẹt bởi bước chân bò và bánh xe đạp, người ta vẫn nghe tiếng máy nổ lạch bạch của chiếc xe ôm cà tàng chạy từ sáng sớm đến tối mịt. Người chạy xe là bác Tự – một người đàn ông ngoài năm mươi, dáng gầy, tóc đã lấm tấm bạc. Bác sống một mình trong căn nhà nhỏ cạnh gốc me già. Con trai bác đi làm xa, nhiều năm chưa về. Vợ bác thì mất sớm. Từ đó, bác lủi thủi giữa dòng đời, lương thiện đến mức người ta đôi lúc thấy… tội nghiệp.
Bác hay cười, nụ cười hiền nhưng buồn. Ai nhờ chở gì, bác cũng chẳng bao giờ mặc cả. Cứ bảo:
“Có nhiêu trả nhiêu, miễn bà con đừng ngại là được.”
Và chính cái tấm lòng ấy… đã dẫn bác đến một câu chuyện không ai ngờ.
Hôm đó, trời vừa tạnh mưa. Con đường bờ mương trước chợ trơn trợt như mỡ cá. Bác dò dẫm chạy xe chậm rãi, mắt liếc xuống mặt đường định tìm miếng đá kê tạm chiếc chân chống bị gãy.
Bất chợt, ánh kim loại lấp lánh dưới lớp bùn khiến bác khựng lại. Bác dựng xe, cúi xuống. Một chiếc nhẫn. Vàng. Có vẻ cũ, nhưng vẫn sáng.
Bác cẩn thận rửa bằng nước mương. Bên trong có khắc chữ: “N – M 2020” cùng một trái tim nhỏ.
Bác tự nhủ:
“Nhẫn cưới rồi. Chắc ai rơi là tiếc lắm.”
Trong đầu bác hiện lên hình ảnh một đôi vợ chồng trẻ đã mướn bác chở cách đây mấy hôm – cô gái bụng bầu, còn anh chồng thì cứ cuống quýt lo lắng. Bác còn nhớ anh ta gọi cô là “Mai”. Vậy chữ “M” này chắc là của cô ấy.
Bác tạt vào quán nước đầu xóm hỏi dò. Người ta chỉ ngay:
“Vợ chồng thằng Nam đó bác. Nhà cuối xóm kia.”
Vậy là, chẳng chút chần chừ, bác nổ máy chạy tìm.
Ngôi nhà tường gạch mới xây, cửa sơn xanh còn thơm mùi sơn. Cô vợ ra mở cửa, ngạc nhiên khi thấy bác.
“Bác kiếm ai ạ?”
“Ờ… Bác là người hôm bữa chở hai cháu đi khám đó. Bác nhặt được cái này dưới mương gần chợ. Hình như của tụi cháu?”
Bác chìa chiếc nhẫn ra. Cô gái bàng hoàng, rồi òa khóc:
“Đúng rồi bác ơi! Nhẫn cưới của tụi con!”
Anh chồng chạy ra nhìn, mặt lộ vẻ mừng rỡ. Nhưng chỉ vài giây sau, anh cau mày:
“Ủa… Hình như mất hai chỉ rồi! Hôm cưới nó 5 chỉ lận!”
Bác trố mắt:
“Sao kỳ vậy? Bác chỉ nhặt được y như vầy thôi mà.”
Anh chồng đổi sắc mặt, giọng gay gắt:
“Bác giỡn? Bác thấy nó 5 chỉ nên… rút bớt chứ gì?”
Cô vợ đứng sau kéo áo chồng:
“Thôi anh…”
Nhưng anh ta càng lớn tiếng:
“Tôi có giấy tờ mua nhẫn. Rõ ràng là 5 chỉ! Rơi xuống bác nhặt lên, bác lấy mất 2 chỉ của tôi rồi chứ gì nữa? Đền đi!”
Bác Tự ngẩn ngơ như vừa bị tát:
“Bác thề không lấy gì hết. Bác nhặt được sao thì bác trả vậy thôi.”
“Bác nói ai tin? Giấy đây nè! 5 chỉ rành rành!”
Giấy bảo hành từ tiệm vàng được đưa ra. Con số 5 chỉ nổi bật như một lời buộc tội.
Cả xóm tụ lại xem. Họ xì xầm:
“Biết người biết mặt ai biết lòng…”
“Già mà còn tham!”
“Có khi ông ấy tưởng không ai biết nên cạy bớt…”
Mỗi câu như một mũi kim đâm thẳng vào lòng người đàn ông hiền lành ấy.
Cuối cùng, vì không thể chứng minh điều ngược lại, bác bị ép ký giấy bồi thường. Hai chỉ vàng – với bác – là cả một gia tài.
Bác nhìn chiếc xe cà tàng của mình, đôi mắt đỏ hoe.
Chiếc xe đã cùng bác qua bao mùa mưa nắng… giờ phải bán đi vì một việc mà bác tin mình làm đúng.
Bác chẳng trách ai. Chỉ thở dài… nụ cười méo mó.
Những ngày sau đó, bác Tự không còn chạy xe nữa. Bác đi bộ ra bờ sông mỗi chiều, ngồi nhìn dòng nước trôi. Căn nhà nhỏ trở nên im ắng đến đáng sợ.
Người làng gặp bác lại tránh mắt. Bác không muốn giải thích. Bác chỉ nghĩ:
“Mình làm tốt… mà sao đau quá.”
Một tuần sau…
Tin tức lan nhanh như gió. Cả làng nhốn nháo.
Thợ vàng tên Minh – người đã làm ra chiếc nhẫn cưới đó – vô tình thấy đôi vợ chồng trẻ rao bán nhẫn trên mạng. Anh thấy lạ: sao nhẫn vừa mất – đã được đem bán?
Tò mò, anh xin xem nhẫn. Và khi soi kỹ, anh giật mình…
Bên trong có dấu ký hiệu anh khắc theo yêu cầu ban đầu: 3 chỉ!
Không thể nhầm.
Anh lập tức báo cho chủ tịch xã và công an. Họ đến nhà đôi vợ chồng, lập biên bản.
Khi bị ép đối chất, họ run rẩy khai thật:
Giấy tờ mua nhẫn là của một người bạn, họ mượn để dựng chuyện lấy tiền. Thực chất… chiếc nhẫn chỉ 3 chỉ từ ngày cưới.
Cả làng vỡ lẽ. Những lời xầm xì, những ánh mắt nghi ngờ ngày ấy… đều sai.
Và họ hốt hoảng:
“Mình đã làm tổn thương một người tử tế.”
Chủ tịch xã tìm bác Tự đến trụ sở. Bác ngạc nhiên, bước chân run run.
Khi thấy mọi người đứng chờ sẵn, bác bối rối đến lúng túng.
Chủ tịch nghiêm giọng nhưng ấm áp:
“Chúng tôi xin lỗi bác. Bác đã làm điều đúng đắn. Chúng tôi thay mặt làng xin lỗi vì đã để bác chịu thiệt thòi.”
Bác cúi đầu. Không biết nên khóc hay nên cười.
Đôi vợ chồng trẻ run sợ đứng một góc, không dám ngẩng mặt.
Họ bị xử phạt hành chính vì gian dối. Quan trọng hơn, họ mất đi lòng tin của cả xóm.
Người dân bắt đầu quyên góp. Người ít, người nhiều. Chẳng ai nói ra, nhưng tất cả đều chung một suy nghĩ:
“Trả lại cho bác phần nào danh dự và niềm tin.”
Họ mua tặng bác một chiếc xe máy cũ nhưng tốt hơn nhiều so với chiếc xe bác vừa bán. Đặt nó trước cửa nhà bác, người trưởng thôn nói:
“Cả làng nợ bác một lời cảm ơn. Bác đừng bỏ nghề nhé. Bà con vẫn cần bác lắm.”
Bác Tự ôm tay lái chiếc xe mới, nước mắt rơi xuống từng giọt. Giọng bác khàn đi:
“Đồ không phải của mình thì… giữ làm chi cho mang tội hả mấy đứa? Bác chỉ làm điều ai cũng nên làm thôi…”
Không ai dám nói thêm lời nào. Chỉ có gió thổi qua, nhẹ như lời xin lỗi muộn màng của cả xóm.
Tối hôm ấy, bác lại chở khách. Con đường làng vẫn quanh co dưới ánh đèn vàng vọt. Nhưng trong lòng bác, một thứ gì đó đã thay đổi.
Không phải là niềm tin tuyệt đối vào con người – vì bác đã biết, có khi lòng tốt bị nghi ngờ, bị chà đạp.
Nhưng bác cũng hiểu:
Sự thật có thể đến muộn, nhưng sẽ luôn tìm được đường về.
Lòng tử tế có thể bị thương, nhưng không bao giờ chết.
Bác nổ máy, hướng về phía ánh đèn nơi chợ đã lên.
Giọng bác vang lên, ấm áp như mọi ngày:
“Ai đi không? Xe ôm nè bà con ơi!”
Và ở đằng sau, những bước chân rụt rè tiến lại gần… như lời hứa rằng từ nay, bác sẽ không còn cô độc nữa.
