Ở một ngôi làng nhỏ nằm nép mình bên dòng sông Yên tĩnh, bà Hiền là mẹ chồng nổi tiếng khắc nghiệt. Nhà bà là một căn nhà gạch ba gian, Tường vôi đã bạc màu thời gian, nơi bà sống cùng con dâu, Lan, sau khi con trai bà – anh Hùng – qua đời vì tai nạn cách đây ba năm. Lan là một cô gái trẻ, dịu dàng nhưng kín đáo, luôn cố gắng làm tròn hoàn phận với mẹ chồng dù cuộc sống không dễ dàng.

Bà Hiền có một nguyên tắc bất chấp dịch: không cho phép Lan trang điểm. “Con dâu mà tô son điểm phấn, hàng xóm họ nói ăn chơi, trầm lơ, nhà mình mất mặt!” – bà thường nói, giọng thép. Lan, dù từng thích làm đẹp, cũng lo lắng nghe lời, không bao giờ hoa trái ý mẹ chồng. Cô cửa hàng hết son phấn vào một hộp gỗ nhỏ, khóa chặt và đặt dưới đáy tủ, như cửa hàng đi một phần của chính mình.

Ngày tháng trôi qua, Lan Yên Tĩnh chăm sóc mẹ chồng, lo toan việc nhà, và giữ những nghi thức cúng lễ cho chồng. Bà Hiền, dù ngoài mặt lạnh, cũng xin quý cô con dâu. Nhưng bà luôn giữ khoảng cách, như thể có thể hiện tình cảm là điều gì xa xỉ. Mỗi lần nhìn Lan Yên tĩnh lau bàn chồng, bà chỉ thở dài, không nói gì.

hôm nay là ngày thứ ba của Hùng. Sáng sớm, cả nhà đã chuẩn bị sẵn sàng. Lan dậy từ mờ, nấu nướng, bày biện bữa cúng chồng. Hàng xóm đến hoa hương, tiếng nói cười giãn, nhưng không khí trong nhà vẫn nặng nề. Bà Hiền, như thường lệ, kiểm tra từng chi tiết trên bữa ăn, ánh mắt sắc bén như muốn tìm ra một lỗi sai nào đó.

Đến chiều, khi mọi người đã ra về, Lan xin phép bà Hiền được lên phòng nghỉ một lát. Bốc đầu, không để ý nhiều. Nhưng khi Lan bước xuống cầu thang, bà Hiền xoa dịu người. Lan đã trang điểm. Gương mặt cô được tô điểm kỹ lưỡng: đôi môi đỏ mọng, mắt kẻ sắc son, má hồng hồng nhẹ nhàng. Bà Hiền nổi giận, giọng chạy lên: “Cô làm cái gì thế này? Hôm nay là ngày giỗ chồng cô, mà cô sơn phấn như đi hội à? Cô muốn thiên hạ cười vào mặt tôi sao?”

Lan đầu ra, không trả lời, chỉ đứng yên ở đó. Bà Hiền càng tức, tiến lại gần để suy tiếp, nhưng rồi bà khựng lại. Nhìn kỹ, bà nhận ra điều gì đó bất kỳ điều gì chưa biết. Lớp trang điểm của Lan không bình thường. Mắt cô đỏ hoe, như vừa. Phấn trên má không đều, loang lổ, như thể được đánh hòa để che đi điều gì. Và trên gò má bên trái, dưới lớp phấn nhũ, bà Hiền chợt thấy một vết màu tím, mờ nhưng rõ ràng.

Bà Hiền nắm tay Lan, giọng run run: “Cô… cô bị làm sao? Ai làm gì cô?” Lan vẫn im lặng, nước mắt bắt đầu lăn dài, làm ảo lớp phấn. Sau một hồi gặng hỏi, Lan mới thều kể, giọng ngọt ngào.

Hóa ra, sáng sớm hôm nay, khi đi chợ mua đồ cúng, Lan bị một gã say rượu trong làng phiền nhiễu. chặn đường, buông lời xúc phạm, và khi Lan cố bỏ đi, đánh đánh cô một cái mạnh vào mặt. Lan không kể với ai, sợ làm mất không khí ngày giỗ. Cô tĩnh lặng về nhà, lấy phấn son phấn cũ ra, trang điểm thật dày để che vết nguy, chỉ mong mẹ chồng và hàng xóm không nhận ra. Cô không muốn ai thương hại, càng không muốn mẹ chồng lo lắng.

Bà Hiền nghe xong, thời gian như mừng lại. Bà ôm lấy Lan, lần đầu tiên trong ba năm, nước mắt bà rơi. “Con ơi, sao con ngốc thế? Sao không nói với mẹ? Mẹ cấm con trang điểm vì mẹ sợ người ta dị nghị, nhưng mẹ đâu biết… mẹ đâu biết con phải chịu thế này!” Bà Nứt chặt tay Lan, giọng lạc đi. “Từ nay, con muốn làm đẹp, cứ làm. Mẹ không cấm nữa. Nhưng con phải hứa, có gì khổ tâm, phải nói với mẹ, được không?”

Từ hôm nay bà Hiền đã thay đổi. Bà không còn kiểm soát từng việc nhỏ của Lan, mà bắt đầu trò chuyện với cô như một người mẹ thực sự. Lan cũng tăng dần lòng, đôi khi còn dạy bà Hiền cách đánh son môi, khiến cả hai mẹ con bật cười trong những khoảnh khắc điêu khắc hoi. Kết thúc trên má Lan mờ dần, nhưng tình cảm giữa hai người thì ngày càng sâu đậm.

Còn sai nói rượu kia? Hàng xóm sau đó biết chuyện, và thoáng ai để đánh yên. Ở cái làng nhỏ ấy, người ta có thể dị nghị, nhưng họ cũng biết bảo vệ nhau. Và bà Hiền, từ một người mẹ khắc nghiệt, trở thành người đứng đầu ra bảo vệ dâu, như cách bà từng bảo vệ con trai mình.