1. Gia đình tôi rơi vào vực thẳm
Nếu ai gặp tôi 2 năm trước chắc sẽ nghĩ cuộc sống của tôi rất êm đềm: chồng làm giám đốc một công ty vật liệu xây dựng, thu nhập khá; tôi làm nhân viên kế toán; hai con học trường quốc tế. Nhà có bác giúp việc gắn bó hơn 10 năm, coi nhau như người trong nhà.
Nhưng thương trường không giống câu chuyện cổ tích.
Dịch bệnh kéo dài, công ty chồng tôi mất đứt vài hợp đồng lớn. Anh xoay xở đủ kiểu nhưng vẫn thua lỗ. Rồi một ngày tan tành:
Công ty phá sản. Nợ ngân hàng, nợ đối tác chồng chất.
Từ một người đàn ông phong độ, anh trở thành kẻ ngồi tựa ghế hàng giờ không nói một câu.
Tôi vừa thương vừa lo, vừa cố gồng để mọi thứ không sụp xuống.
Chưa kịp hoàn hồn, gia đình chồng bắt đầu dòm ngó:
– “Nó làm ăn kiểu gì mà để vợ con khổ thế?”
– “Phải bán nhà nhỏ đi mà trả nợ.”
– “Cắt bớt chi tiêu, cho con học trường công cũng được.”
Tôi im lặng gật đầu, biết mọi thứ sắp thay đổi.
2. Quyết định đau đớn nhất: sa thải bác giúp việc
Bác Hòa – bác giúp việc – đến nhà tôi từ tôi còn mang bầu bé đầu.
Bác hiền lành, ít nói, nhưng thương con tôi như cháu ruột.
Bác biết tôi thích ăn canh bầu nấu tôm nên ngày nào cũng nấu.
Biết chồng tôi hay đau dạ dày nên luôn để riêng một nồi cháo loãng.
Nhiều hôm tôi tăng ca về muộn, bác ngồi chờ chỉ để hỏi “con gái ăn gì chưa?”.
Nhưng khi tài chính sụp đổ, tôi buộc phải cắt giảm mọi chi phí.
Tối hôm đó, sau khi tính toán từng đồng, tôi nói với bác:
– “Bác… con xin lỗi. Chắc con phải tạm cho bác nghỉ. Nhà con không kham nổi nữa.”
Bác đứng im vài giây, rồi khẽ gật đầu.
– “Mẹ con đã khó khăn, bác hiểu. Bác đi được.”
Nói thì nói vậy, nhưng tôi thấy mắt bác đỏ lên.
Còn tôi thì quay mặt vào tường… để giấu đi dòng nước mắt.
3. Ngày bác dọn đồ – và mảnh giấy định mệnh
Hôm bác đi, trời mưa lâm thâm.
Bác chỉ có vài bộ quần áo cũ, một balo nhỏ, không có gì giá trị.
Con gái tôi ôm lấy chân bác khóc nức nở:
– “Bác đừng đi! Con thương bác!”
Bác vuốt tóc con bé, giọng run run:
– “Bác đi ít thôi. Nhà ổn bác lại về.”
Tôi đứng đó, trái tim thắt lại từng nhịp.
Khi bác bước ra cửa, bác quay lại đưa tôi một phong bì nhỏ, nói:
– “Khi nào rảnh thì mở.”
Tôi cứ nghĩ bác viết vài dòng tâm sự. Hoặc để lại số điện thoại.
Nhưng khi bác đi khuất, tôi mở phong bì ra…
Và tôi sững sờ đến mức đánh rơi cả tờ giấy xuống sàn.
4. Những con số khiến tôi nghẹt thở
Bên trong phong bì là một tờ giấy chuyển khoản ngân hàng.
Số tiền: 60.000.000 đồng
Người gửi: Nguyễn Thị Hòa – bác giúp việc.
Người nhận: chủ nợ của chồng tôi.
Tôi lắp bắp:
– “Không… không thể nào…”
Bên dưới tờ giấy là một lá thư tay, chữ bác nắn nót, hơi run:
**“Mẹ con,
Bác biết nhà mình khó khăn từ lâu rồi.
Chú nhà hay thất thần, con gái thì gầy đi.
Bác không biết giúp được gì, nên tháng nào cũng gửi vài triệu trả bớt nợ cho chú.
Tiền này là tiền bác dành dụm hơn 10 năm, để sau này già về quê làm cái nhà nhỏ mà ở.
Nhưng giờ mẹ con cần hơn bác.
Bác không nói vì sợ mẹ con buồn.
Bác chỉ mong chú nhà đừng suy sụp.
Còn bác… còn sức là còn làm lại được.
Khi nào nhà ổn, bác xin về làm tiếp.
Bác nhớ các con nhiều lắm.
– Hòa.”**
Tôi đọc đến dòng cuối mà tay run bần bật.
Tôi ngồi bệt xuống nền nhà, ôm tờ giấy khóc nức nở.
60 triệu…
Đối với người nghèo như bác, đó là cả gia tài.
Bác không nợ chúng tôi gì cả.
Chúng tôi mới là người nợ bác – nợ một tấm lòng mà cả đời không trả nổi.
5. Một sự thật tôi chưa từng biết
Tôi gọi ngay cho bác.
Nhưng bác không bắt máy.
Tôi sốt ruột chạy sang khu trọ cũ của bác.
Khu nhà trọ nằm trong con hẻm sâu, phòng bé bằng cái nhà vệ sinh.
Bác đang ngồi xếp quần áo, chuẩn bị đi nấu cơm thuê ở quán ăn.
Tôi lao đến ôm bác:
– “Sao bác làm vậy? Sao không nói với con?”
Bác cười hiền:
– “Nói để con càng đau à? Nhà con có chuyện, bác không đành lòng.”
Tôi vừa khóc vừa nói:
– “Con đã đối xử tệ với bác… con đáng trách lắm…”
Bác xua tay:
– “Con không có lỗi. Con gánh cả nhà, sao lo hết được?”
Tôi ngồi xuống cạnh bác, hỏi:
– “Bác lấy tiền đâu mà gửi nhiều vậy? Bác có đủ sống không?”
Bác cười móm mém:
– “Bác dành dụm từ hồi con gái bác mất…”
Tôi bất động.
Bác kể con gái bác mất vì bệnh, bác muốn chôn cất tử tế nên đi làm thuê tích cóp từng đồng. Sau đó bác định về quê sống, nhưng vào nhà tôi thấy hai đứa nhỏ dễ thương quá nên ở lại giúp.
Bao năm, bác không mua đồ mới, không đi chơi, chỉ tiết kiệm.
Vậy mà khi thấy chúng tôi gặp khó, bác lấy số tiền cả đời gửi đi… mà không nói một lời.
Tim tôi như bị bóp nghẹt.
6. Tận cùng của nghèo không phải là khổ – mà là vẫn nghĩ cho người khác
Ngày hôm đó, tôi đưa bác về lại nhà mình.
Chồng tôi vừa thấy bác, mắt đỏ hoe:
– “Con xin lỗi bác… con làm khổ bác rồi.”
Bác vỗ vai anh:
– “Đàn ông làm ăn có lúc được lúc mất. Quan trọng là đứng lên.”
Cả nhà quây quần lại, bữa cơm đầu tiên sau chuỗi ngày bão tố.
Không còn cá hồi, không còn sườn bò Mỹ.
Chỉ có bát canh bí đỏ – món bác nấu ngon nhất.
Chúng tôi ăn ngon đến lạ.
Bởi không phải vị của thức ăn.
Mà là vị của tình người.
7. Chuyện chưa kết thúc ở đó…
Tuần sau, chồng tôi tìm được một công việc mới với mức lương thấp hơn trước, nhưng ổn định. Anh chủ động xin lỗi tôi, xin lỗi bác, xin lỗi gia đình.
Tinh thần anh khá lên từng ngày.
Còn chúng tôi quyết định trả lại bác 60 triệu.
Nhưng bác nhất quyết không nhận.
– “Tiền bác cho cháu trả nợ, không phải cho vay.”
Tôi kiên quyết:
– “Không, bác phải nhận. Đây là tiền của bác.”
Cuối cùng, tôi nghĩ ra cách:
Mặc dù bác không chịu nhận tiền mặt, nhưng tôi mở một tài khoản tiết kiệm đứng tên bác, gửi đều mỗi tháng.
Tôi nói:
– “Bác coi như con gửi tiền công của bác. Mai sau bác cần cái nhà, con sẽ giúp.”
Bác bật khóc.
Cả đời bác chưa ai đối xử như vậy.
8. Cuối truyện – Cuộc sống đôi khi đẩy ta vào cảnh nghèo khó… để nhìn rõ ai mới thật sự là người nhà
Một năm sau, nợ nần ổn định, chồng tôi làm lại từ đầu, không còn bon chen, không còn ảo vọng.
Tôi hỏi bác:
– “Bác có muốn về quê không?”
Bác xua tay cười:
– “Bác còn sức. Bác còn muốn ở cùng tụi nhỏ. Nhà này là nhà của bác.”
Tôi ôm bác, nghẹn ngào:
– “Không phải bác ở nhà con… mà là con được ở cùng bác.”
Sau biến cố đó, tôi hiểu một điều:
Không phải ai ở cùng mình 10 năm cũng thành người nhà.
Nhưng có người, chỉ cần một tấm lòng, đã là ruột thịt mãi mãi.
