Sở Xây dựng TPHCM cho biết, đang triển khai giai đoạn 2 của đề án kiểm soát khí thải phương tiện giao thông, trong đó tập trung nghiên cứu việc phân vùng kiểm soát khí thải tại khu vực trung tâm, Cần Giờ và Côn Đảo.

Đề án dự kiến hoàn tất hồ sơ để trình Hội đồng nhân dân TPHCM trong quý I/2026.

Theo dự thảo, từ năm 2026, TPHCM sẽ thiết lập vùng phát thải thấp (LEZ) tại khu trung tâm nhằm hạn chế lưu thông xe xăng dầu không đạt chuẩn khí thải.

Phạm vi LEZ dự kiến bao gồm các quận trung tâm trước đây, gồm: 1, 3, 5, 6, 8, 10, 11, Bình Thạnh, Tân Bình, Tân Phú và Phú Nhuận, được giới hạn bởi 15 cây cầu và 17 tuyến đường chính.

Từ năm 2026, ba nhóm xe sẽ bị hạn chế hoạt động trong vùng LEZ, gồm: xe tải nặng chạy dầu diesel (bị cấm hoàn toàn), ôtô thương mại dưới tiêu chuẩn Euro 4 và xe máy kinh doanh dịch vụ dưới Euro 2.

Từ năm 2027, khi xe máy bắt buộc kiểm định khí thải thì toàn bộ ôtô dưới tiêu chuẩn khí thải Mức 4 và xe máy dưới tiêu chuẩn Mức 2 bị hạn chế lưu thông khu vực trung tâm TPHCM.

Đến năm 2031, vùng phát thải thấp sẽ được mở rộng ra vành đai 1, bao gồm các trục đường Phạm Văn Đồng – vòng xoay Nguyễn Thái Sơn – ngã tư Bảy Hiền – Hương Lộ 2 – Nguyễn Văn Linh.

Từ năm 2032, tiêu chuẩn khí thải sẽ được nâng cao hơn, áp dụng cho toàn bộ phương tiện lưu thông trong khu vực vành đai 1.

Để kiểm soát hiệu quả, dự thảo đề án đề xuất lắp đặt hệ thống camera giám sát giao thông và nhận diện biển số tự động (ANPR) tại các lối vào vùng LEZ.

Giai đoạn 2026 – 2032 lắp 58 camera tại tất cả cửa ngõ và các nút giao trọng điểm. Từ năm 2032 trở đi, lắp thêm khoảng 200 camera ANPR trên toàn địa bàn TPHCM.

Hệ thống sẽ đối chiếu biển số với dữ liệu đăng kiểm quốc gia, xác định tiêu chuẩn khí thải của từng phương tiện. Xe vi phạm sẽ bị ghi nhận tự động và gửi thông báo xử phạt điện tử đến chủ xe.

Để vận hành hệ thống, thành phố cần tiến hành rà soát số lượng xe máy đang hoạt động, phân loại theo chủng loại, năm sản xuất, đồng thời thiết lập cơ sở dữ liệu cho xe ôtô dưới chuẩn Mức 4 và xe máy dưới chuẩn Mức 2.

TPHCM sẽ bố trí đầy đủ biển báo vùng phát thải thấp tại các lối ra vào LEZ và kiến nghị Bộ Xây dựng bổ sung loại biển báo này vào Quy chuẩn quốc gia về báo hiệu đường bộ.

Ngoài biển báo, vạch kẻ đường với chữ “LEZ” tại các cửa ngõ sẽ giúp người lái nhận biết khu vực hạn chế và lựa chọn hướng đi phù hợp.

Về phương án xử phạt, dự thảo đề án đề xuất áp dụng lộ trình ba giai đoạn. Trong 1 tháng đầu, cơ quan chức năng chỉ tuyên truyền và nhắc nhở các phương tiện không đạt chuẩn khí thải.

Từ tháng thứ 2 đến tháng thứ 6, mức phạt được giảm 50%, tương ứng 100.000 đồng với xe môtô, xe gắn máy theo Khoản 1, Điều 7 Nghị định 168/2024/NĐ-CP và 200.000 đồng với ôtô vi phạm hiệu lệnh, chỉ dẫn của biển báo theo Khoản 1, Điều 6 của nghị định này.

Sau 6 tháng triển khai, thành phố áp dụng mức phạt đầy đủ, gồm 200.000 đồng đối với xe môtô, xe gắn máy và 400.000 đồng đối với ôtô vi phạm.