Theo các chuyên gia, phụ huynh cần chủ động trang bị kỹ năng, công cụ bảo vệ con khỏi bẫy lừa đảo tinh vi sau hàng loạt vụ học sinh bị tống tiền bằng clip nhạy cảm.
Hàng loạt nạn nhân bị tống tiền bằng clip nhạy cảm
Cuối tháng 7, vụ việc nữ sinh sinh năm 2007 ở phường Việt Hưng (Hà Nội) bị kẻ lạ giả danh công an, ép quay clip nhạy cảm để tống tiền gia đình 300 triệu đồng đã nhận được nhiều sự quan tâm của dư luận. Theo thông tin từ cơ quan công an, đối tượng gọi video cho nạn nhân qua ứng dụng Zoom, yêu cầu em khai báo tài chính cá nhân để “chứng minh vô tội” trong một vụ án rửa tiền.
Vụ việc nữ sinh Hà Nội bị ép quay clip nhạy cảm để tống tiền cha mẹ. Ảnh: Hương Chu
Trong quá trình thao túng tinh thần, kẻ lừa đảo yêu cầu nạn nhân xoá các ứng dụng mạng xã hội, chỉ giữ lại Zoom để duy trì liên lạc, đồng thời đưa ra các mệnh lệnh ép buộc như cởi đồ, quay clip nhạy cảm. Sau đó, clip được dùng làm công cụ tống tiền gia đình nạn nhân. Rất may, cơ quan công an đã nhanh chóng vào cuộc, giải cứu nữ sinh tại một nhà nghỉ và truy dấu nhóm đối tượng thực hiện kế hoạch tống tiền.
Một vụ việc khác xảy ra tại tỉnh An Giang, khi Phan Phú Vĩnh (sinh năm 2000) đã sử dụng đoạn clip riêng tư quay cùng người yêu cũ để tống tiền và đe doạ nạn nhân. Vĩnh không chỉ gửi clip cho người thân của bạn gái cũ, mà còn yêu cầu cô đưa 30 triệu đồng; đồng thời ép buộc gặp mặt để khống chế. Vụ việc chỉ được ngăn chặn nhờ người dân phát hiện và báo công an kịp thời.
Những vụ việc này cho thấy các chiêu thức tội phạm công nghệ hiện nay đã vượt xa các thủ đoạn truyền thống. Không cần gặp mặt trực tiếp, kẻ xấu chỉ thông qua video call, giọng nói giả mạo, hình ảnh thẻ ngành công an,… đã có thể khiến một đứa trẻ hoảng loạn, tin rằng mình đang vướng vòng lao lý.
Chia sẻ về vấn đề này, chị Nguyễn Thị Minh – phụ huynh có con học lớp 9 tại Hà Nội bày tỏ sự lo lắng: “Con tôi mới 14 tuổi, còn quá non nớt để nhận biết đâu là thông tin thật, đâu là giả mạo. Chỉ cần ai đó giả danh công an, nói rằng cháu vi phạm pháp luật, cháu có thể tin ngay mà không dám nói lại với bố mẹ. Chúng tôi thực sự lo lắng và mong muốn có thêm kỹ năng, kiến thức để bảo vệ con trước những mối nguy ngày càng tinh vi trên mạng”.
Trang bị cho trẻ kỹ năng phản xạ trước chiêu trò lừa đảo
Trao đổi với Lao Động, PGS.TS. Trần Thành Nam – Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Giáo dục, Đại học Quốc gia Hà Nội nhận định: Các đối tượng lừa đảo đang sử dụng những chiêu thức tâm lý rất bài bản và có chủ đích, đặc biệt là với học sinh.
“Chúng đánh vào sự thiếu hiểu biết pháp luật, áp lực học tập, tâm lý dễ hoảng loạn của lứa tuổi vị thành niên. Khi bị gán tội danh liên quan đến pháp luật, học sinh sẽ dễ mất kiểm soát. Nếu bị yêu cầu giữ bí mật, ngắt liên lạc với người thân và chỉ được dùng một công cụ liên lạc – đó chính là lúc trẻ bị cô lập, dễ bị dẫn dụ và thâu tóm tâm lý”, ông Nam phân tích.
Về giải pháp, theo ông Ngô Minh Hiếu (Hiếu PC) – chuyên gia an ninh mạng, Giám đốc dự án Chống Lừa Đảo – có 3 điều mà các bậc phụ huynh cần làm ngay để ngăn chặn các vụ việc tương tự tiếp diễn.
Theo ông Ngô Minh Hiếu (Hiếu PC) – chuyên gia an ninh mạng, Giám đốc dự án Chống Lừa Đảo: “Phụ huynh cần giáo dục trẻ cách nhận biết và phản xạ trước các chiêu trò lừa đảo qua công nghệ”. Đồ họa: Hạo Thiên
Trước hết, cần giáo dục trẻ cách nhận biết và phản xạ trước các chiêu trò lừa đảo qua công nghệ. Trẻ phải hiểu rằng tuyệt đối không tin bất kỳ ai yêu cầu giữ bí mật với cha mẹ, kể cả người tự xưng là công an hay thầy cô. Việc gửi hình ảnh, clip nhạy cảm dù với danh nghĩa nào cũng đều tiềm ẩn rủi ro và phải từ chối. Khi bị cáo buộc điều gì qua mạng, trẻ cần được hướng dẫn phản xạ báo ngay cho người lớn, không tự xử lý hoặc giấu kín.
Cùng với đó, phụ huynh cần xây dựng một kênh giao tiếp cởi mở với con cái. Việc hỏi han thường xuyên về các tương tác trên mạng sẽ giúp gia đình sớm phát hiện dấu hiệu bất thường. Khi trẻ chia sẻ điều gì đó đáng lo, điều quan trọng là cha mẹ không nên la mắng hay quát nạt, mà cần lắng nghe, hỗ trợ. Đồng thời, nên cùng con học cách nhận diện thông tin giả, phân biệt thật – giả trong môi trường số.
Cuối cùng, gia đình không thể tự đề phòng một cách đơn lẻ. Cần chủ động phối hợp với nhà trường, đề xuất tổ chức các buổi học kỹ năng an toàn mạng cho học sinh. Việc kết nối với các phụ huynh khác để chia sẻ tình huống cảnh báo cũng là cách hữu hiệu để phòng ngừa sớm. Khi xuất hiện dấu hiệu rủi ro, đừng ngần ngại tìm đến chuyên gia để được tư vấn, can thiệp đúng cách.
