1. Sự thiên vị mà cả làng đều biết
Từ nhỏ, tôi đã nghe người ta xì xào:
– “Ông Túc thương mỗi thằng út thôi. Cho gì cũng cho nó. Còn thằng cả thì… chả được miếng gì.”
Nghe nhiều đến mức, khi lớn lên, tôi tự hiểu trong nhà mình tồn tại một ranh giới vô hình.
Ông nội có ba người con trai:
Bố tôi – con cả
Chú Hai
Chú Út – người được cưng chiều như vàng như ngọc
Ông nội làm ăn khấm khá, sở hữu cả dãy nhà mặt phố ở trung tâm thị trấn. Thời giá đất tăng, mỗi căn trị giá hàng chục tỷ.
Nhưng ông chỉ chia cho chú út.
Không phải 1.
Không phải 2.
Mà là 5 căn nhà.
Trong đó có căn mặt tiền rộng nhất, nơi ông vẫn ở tầng trên – còn tầng dưới chú út cho thuê mở spa kiếm mỗi tháng cả trăm triệu.
Tôi hỏi bố:
– “Sao ông nội làm vậy? Bố không buồn à?”
Bố chỉ cười.
– “Buồn để làm gì con? Người ta thương ai là quyền của người ta.”
Nhưng tôi biết, đôi mắt bố lúc đó hoe đỏ.
2. Sự im lặng của bố khiến tôi đau hơn cả lời cãi vã
Mỗi lần cả nhà tụ họp, chú út luôn tỏ thái độ bề trên.
Cái cách chú nói:
– “Anh Hai, anh Cả chứ làm ăn gì đâu, có được cái gì đâu. Ba thương tôi là đúng.”
Bố tôi chỉ ngồi im, bưng chén trà, cười hiền.
Ông nội thì gạt phắt đi:
– “Thằng út nó hiếu thảo, lo cho tao. Còn tụi bây sống xa nhà, tao giao nhà cho nó giữ cũng phải.”
Nhưng sự thật thì ai cũng biết:
Chú út sống ngay nhà ông nên đương nhiên ở đâu hưởng ở đó.
Việc chăm sóc ông cũng phụ thuộc vào mẹ tôi và cô Ba hàng xóm.
Bố tôi xa nhà không phải vì vô tâm.
Ông đi công trình mấy chục năm, lăn lộn khắp nơi chỉ để nuôi gia đình.
Tôi từng chứng kiến bố làm ba tháng trời ở công trình miền núi, đôi tay xước đầy vết sắt thép.
Vậy mà khi về nhà, ông nội nhìn bố, chỉ nói đúng một câu:
– “Không bằng út mày.”
Tôi nghẹn lại.
3. Chuyện phân chia tài sản – giọt nước tràn ly
Năm tôi học lớp 12, ông nội tuyên bố họp gia đình.
Trước mặt hơn hai chục người họ hàng, ông công bố:
– Chú út được toàn bộ 5 căn nhà.
– Chú Hai được 300 triệu (gọi là “phần an ủi”).
– Bố tôi… không được gì.
Không một cuốn sổ, không một mét đất.
Tôi nhớ như in lúc nghe câu đó.
Bố tôi lặng người vài giây.
Chú út thì nở nụ cười đắc thắng.
Họ hàng rì rầm:
– “Cha mẹ thiên vị quá.”
– “Thằng cáỉ út sướng thật.”
– “Còn thằng cả… tội nghiệp.”
Tôi nhìn bố, mong ông phản ứng, mong ông nói một câu đòi lại công bằng.
Nhưng bố chỉ đứng lên, cúi đầu:
– “Con cảm ơn ba. Con không cần gì. Con chỉ mong ba khỏe.”
Ông nội nhìn bố đầy khó chịu, như thể bố “dám” từ chối ân huệ của ông.
Tối đó về nhà, tôi bật khóc.
– “Bố ơi, sao bố chịu thiệt như vậy?”
Bố vỗ vai tôi:
– “Người càng lớn, càng hiểu: cái gì của mình thì tự làm ra mới bền. Ba không dựa vào ai hết, con ạ.”
Lúc ấy tôi chưa hiểu hết câu đó.
Mãi sau này mới biết, bố đã chuẩn bị một điều kinh hoàng khiến cả nhà phải nhìn nhận lại ông.
4. Tiệc mừng thọ 80 tuổi – nơi sự thật được phơi bày
Ông nội tròn 80 tuổi, chú út đứng ra tổ chức bữa tiệc lớn nhất từ trước đến giờ.
Hơn 300 khách mời, sân khấu dựng hoành tráng, phông nền ghi:
“Mừng thọ bố – Chú Út kính biếu.”
Tôi thấy lạ:
Tiệc mừng thọ ông thì đủ các con phải đứng tên chung.
Nhưng chỗ nào cũng chỉ mỗi tên chú út.
Bố tôi không nói gì, nhưng ánh mắt thoáng buồn.
Khi tiệc đang giữa chừng, MC mời các con trai lên sân khấu nói lời chúc thọ.
Chú út cầm mic đầu tiên, thao thao bất tuyệt:
– “Ba cả đời dành dụm, tin tưởng giao nhà cửa cho con. Con hứa sẽ thay ba chăm lo hết thảy…”
Tôi đứng dưới chỉ thấy khó chịu.
Đến lượt bố tôi.
Ông bước lên bục, dáng chậm rãi, đôi tay cầm chiếc phong bì trắng.
Không ai nghĩ bố sẽ nói gì đáng chú ý.
Nhưng chính giây phút đó, tất cả lật ngược.
5. Câu nói khiến cả hội trường chết lặng
Bố cầm mic, nhìn ông nội, rồi nhìn toàn bộ gia đình.
Ông nói chậm rãi:
– “Ba cho con hay không, con đều không trách. Vì con nghĩ con sinh ra làm con ba là một món quà rồi.”
Cả hội trường im phăng phắc.
Ông tiếp:
– “Nhưng suốt 60 năm qua, con mong ba hiểu: tình thương không phải là tài sản chia cho ai nhiều hơn.”
Mọi người bắt đầu xì xào.
Chú út mặt biến sắc.
Bố mở phong bì trắng, nói tiếp:
– “Trong này là giấy tờ căn nhà con mới mua. Con xin tặng lại cho ba. Căn nhà này con dành dụm suốt 20 năm mới mua được.”
Cả hội trường nổ tung lời bàn tán.
Ông nội sững sờ.
Chú út cứng họng.
Mọi ánh mắt đổ dồn vào bố: người suốt đời bị xem thường lại là người đứng ra tặng nhà cho bố mình.
Nhưng đó chưa phải điều kinh hoàng nhất.
Bố nói thêm:
– “Ba không cần lo dưỡng già hay phiền chú út nữa. Từ mai con sẽ đón ba về sống với con. Con không giàu, nhưng con còn trái tim.”
Không khí đông cứng.
Chú út la lên:
– “Anh nói gì vậy? Ba đang ở với tôi! Nhà của ba ở đây!”
Bố bình thản:
– “Ba ở đâu là quyền của ba. Nhưng con muốn ba biết, suốt bao năm qua, người chăm ba lúc ốm, đưa ba đi bệnh viện, dùng tiền để thuốc… đều là con và vợ con.”
Cả họ nhà tôi bàn tán rần rần.
Nhiều người biết nhưng chưa ai dám nói ra.
Bố tiếp lời, giọng nghẹn lại:
– “Con không trách ba thiên vị. Nhưng con mong ba sống phần đời còn lại ở nơi ba được thương thật lòng.”
Tôi nhìn ông nội.
Đôi mắt già nua của ông rưng rưng.
Lần đầu tiên trong đời, tôi thấy ông run run.
6. Ông nội bật khóc – và sự thật cuối cùng hiện ra
MC hoảng hốt.
Khách im lặng.
Mọi thứ chìm vào khoảng không kỳ lạ.
Ông nội chống gậy, bước lại gần bố.
Giọng ông nghẹn đi:
– “Tao… tao sai rồi.”
Chú út đứng hình.
Ông nội ôm bố, nước mắt rơi xuống:
– “Tao cứ tưởng mày không cần tao. Tao nghĩ mày không thương tao. Nhưng hóa ra mày thương tao nhất.”
Không khí vỡ òa.
Chú út thì cúi đầu, không nói được câu nào.
Ông nội trả lại mic cho bố, run rẩy nói:
– “Tao già rồi, tao không cần 5 căn nhà đó. Tao chỉ muốn ở với đứa con thật lòng thương tao.”
Và ngay giữa buổi mừng thọ, ông tuyên bố:
– “Từ mai tao dọn về nhà thằng Cả.”
Một câu nói làm cả nhà sốc.
Nhưng với tôi, đó là lễ giải oan.
7. Một tuần sau – cuộc sống dưới mái nhà nhỏ
Ông nội chuyển về nhà bố tôi.
Không phải biệt thự.
Không phải nhà mặt phố tiền tỷ.
Chỉ là căn nhà cấp bốn giản dị nơi mẹ tôi trồng rau sau vườn, bố nuôi mấy con gà.
Nhưng mỗi tối, ông ngồi uống trà cùng bố, cười hiền, nói:
– “Ở đây yên bình hơn ở phố.”
Có lần ông nắm tay tôi:
– “Từ nhỏ tao cứ nghĩ thương nhiều nghĩa là cho nhiều. Nhưng hóa ra… thương thật là ở những lúc mình cần nhất.”
Tôi khẽ đáp:
– “Bố con không tranh giành vì bố hiểu… giá trị của người đàn ông là do chính họ xây dựng, chứ không phải từ tài sản người khác cho.”
Ông gật đầu, mắt ánh lên vẻ bình an mà trước đây chưa bao giờ thấy.
8. Kết – Bố tôi không cần 5 căn nhà, bố chỉ cần tự trọng của mình
Nhiều người hỏi tôi:
– “Sao bố mày tặng nhà cho ông nội? Bố mày ngốc à?”
Tôi chỉ cười.
Ngốc chính là người nghĩ tài sản có thể mua được lòng người.
Còn bố tôi – người đàn ông cả đời bị xem thường – lại là người có trái tim mạnh mẽ nhất.
Ngày ông nội nhắm mắt, bàn tay vẫn nắm chặt tay bố.
Không phải chú út.
Không phải người được chia 5 căn nhà.
Mà là bố – người không nhận được gì, nhưng lại cho đi thứ mà không căn nhà nào mua được: tình thương tử tế và lòng hiếu thảo không điều kiện.
Và đó mới là điều kinh hoàng với những ai từng xem thường ông.
